Czy zdarzają Ci się sytuacje, kiedy ktoś w jakiś sposób Cię rani, werbalnie lub fizycznie, a Twoje ciało wchodzi w stan zamrożenia? Nie potrafisz wydusić z siebie słowa ani zareagować tak, jak chciałabyś/chciałbyś zareagować, by ochronić siebie? Być może nie wiesz, jak stawiać granice w relacjach z bliskimi, znajomymi i obcymi ludźmi. Jeśli czujesz, że tak właśnie jest, koniecznie przeczytaj ten wpis.
Asertywne stawianie granic to ochrona siebie przy jednoczesnym poszanowaniu granic innych. Wiele osób ma trudność w zdefiniowaniu własnych granic, a także ich egzekwowaniu. Czy możesz nauczyć się stawiać granice w relacjach z innymi? Oczywiście! Wymaga to pracy nad sobą, samopoznania oraz konsekwencji, jednak jest możliwe.
Dlaczego mam problem ze stawianiem granic?
Zastanawiasz się, skąd wzięły się Twoje problemy ze stawianiem granic? Często ma to swoje źródło w przeszłości. Spróbuj sobie przypomnieć, jak wyglądały relacje w Twoim domu rodzinnym: czy granice poszczególnych członków Twojej rodziny były szanowane? Czy miałaś/miałeś prawo wyrażać swoje niezadowolenie, kiedy ktoś robił coś, czego nie chciałaś/chciałeś? W jakim stylu byłaś/byłeś wychowywany: czy „rządził” jeden z rodziców, czy może oboje prezentowali otwartą, pełną miłości i szacunku postawę względem siebie i dzieci? Środowisko, w jakim dorastałaś/dorastałeś ma ogromny wpływ na to, czy potrafisz reagować w sytuacji, kiedy ktoś narusza Twoje granice.
Wielu z nas słyszało kiedyś zdania:
- „Dzieci i ryby głosu nie mają”;
- „Nie znasz się na żartach?”;
- „Co Ty taka drażliwa jesteś?”.
Takie komunikaty, wypowiadane w sytuacji, kiedy próbowałaś/próbowałeś zareagować na przekraczanie granic, mogą skutecznie odebrać chęć do dbania o siebie. Najczęściej powodują też, że zaczynasz wierzyć, iż Twoje potrzeby nie są ważne, że inni wiedzą lepiej, jak należy się zachowywać i wreszcie: że nie masz prawa „walczyć” o siebie.
Świadomość siebie a skuteczne stawianie granic
Kluczowym aspektem, jeśli chodzi o stawianie granic, jest samopoznanie. Tylko wtedy, gdy znasz siebie, jesteś w stanie poznać własne granice. Odpowiedz sobie zatem na pytania:
- „Co lubię, a czego nie lubię?”;
- „Czy wiem, czego potrzebuję?”;
- „Czy umiem rozpoznawać i nazywać własne uczucia?”;
- „Co mi wolno w moim życiu dla siebie?”;
- „Jaka/jaki chcę być w relacjach z innymi?”.
Zastanów się też, czy to, co o sobie myślisz, rzeczywiście wypływa z Twojego serca, duszy, umysłu, czy może jest raczej kopią tego, co przez lata słyszałaś/słyszałeś na swój temat. Często bywa tak, że obraz siebie, jaki nosimy, to obraz, jaki zaszczepili w nas rodzice, nauczyciele, dziadkowie, znajomi.
Dobra znajomość siebie wiąże się ze świadomością własnych granic. Co więcej, kiedy znasz siebie, kiedy lubisz i akceptujesz siebie, wiesz, że zasługujesz na to, by czuć się dobrze, bezpiecznie, by być szczęśliwą/szczęśliwym. Dzięki temu znacznie łatwiej jest Ci stawiać granice bez poczucia winy w stosunku do innych. Mówiąc „Nie”, wiesz, że robisz to, aby chronić siebie, a nie ranić innych lub nimi manipulować.
Jak stawiać granice?
Nie jest to łatwe, jednak Ty też możesz się tego nauczyć. Po pierwsze: uwierz w to, że masz do tego prawo. Po drugie: poznaj siebie i zidentyfikuj schematy, w jakich wzrastałaś/wzrastałeś, i które blokują Cię w dbaniu o siebie. Po trzecie: ćwicz. Każdego dnia, kiedy czujesz, że ktoś narusza Twoje granice, że czujesz się niekomfortowo, że coś Cię rani, komunikuj głośno:
- „Nie ma we mnie zgody na takie słowa/na takie postępowanie”;
- „Potrzebuję czuć się bezpiecznie, kiedy rozmawiamy”;
- „Poczułam się zraniona”;
- „Czuję smutek/złość, kiedy jestem tak traktowany”.
Nie oczekuj, że ktoś domyśli się tego, co jest w Tobie. Mów „Stop” wtedy, kiedy czujesz, że trzeba to powiedzieć. Stosuj jednak komunikaty „Ja”, określające, jak się czujesz i jak Ty widzisz daną sytuację/jak rozumiesz słowa, które padły. Unikaj stosowania komunikatów: „Ty” – atakujących, oceniających i budzących w odbiorcy chęć obrony/ataku. Pytaj, czy dobrze zrozumiałaś/zrozumiałeś to, co ktoś powiedział. Czasami odbieramy otoczenie przez pryzmat własnych zranień i błędnie przypisujemy komuś złe intencje.
Weź odpowiedzialność za własne życie
Przeanalizuj, jak wyglądają Twoje granice i czy jest Ci z nimi dobrze, czy może istnieje coś w tej kwestii, co chcesz zmienić. Pamiętaj: to Ty odpowiadasz za swoje życie. Jeśli chcesz żyć z lekkością i uśmiechem każdego dnia, dbaj, by Twoje granice były respektowane. Nie oczekuj, że to się zrobi samo. Tylko Ty możesz to zrobić. Poznaj siebie, sprawdź, co jest dla Ciebie ważne i wartościowe, czego pragniesz w swoim życiu, a później bez wyrzutów sumienia dąż do tego.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w zidentyfikowaniu własnych granic i w ich egzekwowaniu, napisz do mnie. Chętnie pokażę Ci narzędzia, które Ci w tym pomogą.